Với trẻ sơ sinh, cha mẹ là những người bảo hộ
Khi mới chào đời trẻ vẫn chưa thể hoàn toàn tự lập. 3
tháng đầu đời lúc vừa sinh ra là khoảng thời gian trẻ dựa dẫm hoàn toàn vào cha
mẹ, bởi nếu không thì trẻ không thể sống được.
Cha mẹ đóng vai trò là những người bảo hộ, đáp ứng những
đòi hỏi của trẻ, bởi ở giai đoạn này trẻ không có khả năng làm gì. Trẻ không thể
tự pha sữa, không thể tự thay bỉm, không thể tự đi lại nên cha mẹ làm thay trẻ
mọi việc.
Sự chăm sóc tận tuỵ của cha mẹ ở thời kỳ này sẽ có ảnh
hưởng to lớn đến tự hình thành nhân cách của trẻ sau này. Trẻ được ôm ấp, được
trò chuyện, sẽ lớn lên khoẻ mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần. Chính vì vậy mà
sự “bảo hộ” của cha mẹ ở giai đoạn này không thể lơ là được. Đồng thời việc ôm ấp
ở giai đoạn này với trẻ sẽ là bước đệm về tâm lý để giúp cha mẹ gửi gắm tình
yêu thương đến con và nuôi dạy con mình thật chu đáo.
Quá trình trẻ trưởng thành cũng là quá trình cha mẹ từng
bước dõi theo, từ khi trẻ chưa biết làm gì đến khi biết lẫy, biết ngồi, biết
bò, rồi chập chững biết đi…ngày qua ngày những việc trẻ biết làm lại tăng lên.
Cùng với việc trẻ lớn khôn, biết làm nhiều thứ hơn thì cha mẹ cũng dần chuyển từ
vai trò “bảo hộ” sang “người chi phối”.
Thế nhưng cùng với việc trẻ viết nhiều việc hơn cũng đồng
nghiã với việc nguy hiểm cũng nhiều hơn. Vì muốn bảo vệ con yêu của mình khỏi
những mối nguy hiểm cha mẹ sẽ đặt ra những quy tắc hay lệnh cấm để con tuân
theo. Thấy đồ vật nào có vẻ nguy hiểm thì bạn đầu sẽ nhẹ nhàng nói “đừng sờ
vào”, sau đó đến cấm đoán “không được” rồi ra lệnh “hãy làm cái này”, và những
lời giuc gãi “nhanh lên”… sẽ theo đó được tang lên.
Để con không chạy nhảy lung tung, cha mẹ sẽ đưa tay
ngăn lại hoặc đặt con vào xe đẩy khi đi ra ngoài để bảo vệ sự an toàn cho con.
Thời kỳ bảo hộ và chi phối này có ý nghĩa rất quan trong đến việc thúc đẩy tính
tự lập và phát huy tính tự chủ của trẻ ở giai đoạn tiếp theo. Nhưng cha mẹ lại
mang thói quen “bảo hộ” và “giám sát” này quá lâu nên dẫn đến sự cản trở sự
phát triển tự nhiên và sự tự do của trẻ ở giai đoạn tiếp theo. Bởi lúc nào cha
mẹ cũng nghĩ “trẻ chưa biết làm gì”.
Cha mẹ luôn mang tâm lý “muốn bảo vệ con”, “muốn nuôi
dạy con tốt”, “muốn là cha mẹ tốt”… Thế nhưng, thực tế những việc này lại tước
đoạt sự tự do, ngắt đi hạt mầm mới nhú giúp trẻ tự lập. Chính việc không công
nhận “trẻ có thể làm được”, rồi làm mọi việc thay trẻ đã ngăn cản sự tự lập của
trẻ. Những đứa trẻ lớn lên trong suy nghĩ “nó chưa biết làm gì” của cha mẹ sẽ bị
tổn thương. Vì sao? Vì trong sự bao bọc của cha mẹ, trẻ sẽ mãi mãi là một đứa
trẻ “không biết làm gì”.
Để trẻ có kỹ
năng sống thì cha mẹ nên thể hiện vai trò là người “hỗ trợ”- “Support” để trẻ
có thể làm được mọi thứ.