Làm gì khi trẻ giận dữ?

Đứa trẻ nào có khả năng kiểm soát cuộc đời sẽ không để cho cuộc đời kiểm soát lại chính mình.

Cảm giác không chỉ có ở tất cả mọi người mà còn hiện hữu từ lúc người ta mới sinh ra. Chỉ cần quan sát một đứa trẻ sơ sinh đang được cho ăn và để ý theo dõi, ta có thể thấy những diễn biến cảm xúc trên gương mặt bé, ta sẽ biết khi đứa bé giận dữ, chán nản, ngạc nhiên, thỏa mãn hay sung sướng. Nhưng cảm giác cũng là thứ rất khó nắm bắt.

Cách cha mẹ xử lý cơn giận dữ của trẻ cần đúng thời điểm và kiên nhẫn. Chúng sẽ qua đi nhưng mang lại bài học lớn về cách sống và điều chỉnh hành vi tốt hơn cho bé.

Sự bướng bỉnh và giận dữ (thuật ngữ tiếng Anh gọi là Tantrum) diễn ra khá thông thường ở trẻ nhỏ. Đôi khi điều này phát triển "quá đà" với những biểu hiện như trẻ nằm lăn lộn xuống đất, khóc và hét lớn, bứt tóc, dậm chân, đá đồ đạc…

Hãy cùng tìm hiểu tình huống dưới đây và xem cách giải quyết thế nào mẹ nhé.

Bạn cùng cậu con trai ba tuổi vừa bước vào cửa hàng rau quả thì cậu bé nhìn thấy một hộp ngũ cốc loại yêu thích. Con bạn với lấy cái hộp và nhìn thèm thuồng, nhưng bạn không muốn mua bởi vì món đó quá ngọt, và bạn chọn một loại khác ít đường hơn. Cậu bé giận dữ kéo ghì lấy chiếc xe đẩy. Cơn giận dữ ngày càng tăng, cậu bé đập chân đập tay, mặt đỏ lựng, và bạn cảm thấy nôn nao kinh khủng ở lõm thượng vị. Cậu bé lại sắp sửa nổi cơn tam bành một lần nữa. Cơn tam bành luôn xuất hiện vào những thời điểm tồi tệ nhất có thể.

Bây giờ, con trai bạn đang gào khóc và bạn phải vạch ra những việc cần làm ngay.

Bạn có thể van xin con đừng khóc nữa, nhưng chắc chắn cậu bé sẽ không nghe. Bạn có thể không đưa cậu bé đến sân chơi khi xong việc như đã hứa, nhưng điều này cũng chẳng làm nó bận tâm. Bạn có thể lờ đi và hy vọng mọi việc đâu sẽ vào đấy, nhưng bạn biết kết quả sẽ không như vậy. Bạn có thể nhượng bộ và cho cái hộp vào xe đẩy, nhưng bạn không muốn con mình lớn lên với ý nghĩ cứ khóc thật lực là đạt được điều mong muốn. Bạn có thể nổi giận trở lại − cao giọng, giật cái hộp khỏi tay con − nhưng làm sao bạn có thể kỳ vọng con mình học được cách kiểm soát cảm xúc trong khi chính bạn không làm được điều đó?

Hơn nữa, trong các khả năng trên, không một khả năng nào tỏ ra hợp lý hay hiệu quả. Chẳng có phương pháp xử lý giận dữ nào hoàn hảo cả. Tuy nhiên, vẫn có cách để chống lại những cơn tam bành. Đó là không cho chúng cơ hội xuất hiện.

Bạn có thể thực hiện điều này bằng cách chơi trò “giống và khác” với con mình.

Một buổi chiều, khi bạn và con cảm thấy thật sự thoải mái và vui vẻ với nhau, hãy bảo con quan sát các động tác của cánh tay bạn. Trước hết, hãy dang rộng cánh tay và tạo thành các vòng tròn lớn. Sau đó, hãy vỗ tay thật lớn rồi hỏi con: “Các động tác mẹ vừa làm giống nhau hay khác nhau?”

Khi con bạn trả lời “Khác”, hãy nghĩ ra hai động tác khác nhau mà bạn có thể dùng chân tạo ra để bé trả lời đúng một lần nữa. Sau đó, bạn bảo con hãy dùng cơ thể làm hai động tác và hỏi bạn xem hai động tác đó giống hay khác nhau.

Bạn cũng có thể chơi trò này ở ngoài sân chơi. Bạn có thể nói: “Hãy nhìn vào hai bạn kia nhé. Áo các bạn đó màu giống nhau hay khác nhau?”

Trò chơi này cũng áp dụng được khi xem tivi, lái xe hoặc đi bộ đến nhà bạn bè, nó có mục đích của trò chơi là dạy trẻ biết phân biệt từ giống và từ khác.

Vậy điều này liên quan gì đến những cơn giận dữ? Lần sau khi bạn đến cửa hàng hoặc đang ở đâu đó và cảm nhận được cơn tam bành của con sắp nổ ra, bạn có thể nhẹ nhàng bảo trẻ: “Chúng ta hãy chơi trò ‘giống và khác’ nhé. Con có thể nghĩ ra một cách khác để nói cho mẹ biết con đang cảm thấy thế nào ngay lúc này được không?”

Một em bé ba tuổi đã ngừng khóc ngay khi mẹ bé đặt câu hỏi nói trên. Bé nhớ lại trò chơi đã từng thực hiện với mẹ, nhoẻn miệng cười và nói: “Có chứ, con có thể dùng tay vẽ hình tròn đấy!”. Cơn tam bành chỉ còn là dĩ vãng.

Một đứa trẻ khác, bốn tuổi, đang sắp sửa gào khóc trên sân chơi thì được mẹ hỏi: “Con có thể nghĩ ra một cách khác để nói cho mẹ biết con đang cảm thấy thế nào không?”

Cô bé nhận ra từ khác, dừng khóc, cười gượng gạo một lúc rồi dịu xuống. Một cô bé năm tuổi đang gào lên đòi kem bỗng ngừng khóc khi mẹ đặt ra câu hỏi như trên, ngây ngô nói: “Nhưng kem sẽ giúp con lớn lên”. Người mẹ không thể nào nhịn được cười. Tập trung mọi quyết tâm để không phải nhượng bộ, cuối cùng cô đã giữ được thế của mình. Chỉ vài phút, đứa trẻ vừa gào khóc ầm ĩ đã chuyển ngay sang cười vui.

"Con có thể nghĩ ra một cách khác để nói cho mẹ biết con đang cảm thấy thế nào không?”

Hãy biến những cơn tam bành thành cơ hội để dạy con biết rằng nó được và có thể lựa chọn một trong số rất nhiều khả năng để thể hiện cảm giác của mình. Bằng cách đó, cả hai mẹ con sẽ kiểm soát được cảm xúc của mình tốt hơn.

Bài viết tham khảo từ cuốn sách “Cha mẹ giỏi, con thông minh”