Chính bởi vì trẻ sơ sinh chưa hề biết gì nên trẻ lại có những khả năng vô cùng lớn.
Phương pháp giáo dục trẻ nên
bắt đầu áp dụng từ giai đoạn trẻ sơ sinh, là giai đoạn mà trẻ có những khả năng
trí tuệ vô hạn. Nhưng nếu nói như vậy thì sẽ có rất nhiều người nghi ngờ rằng một
đứa trẻ vừa mới được sinh ra chưa hề biết gì, sao lại có thể kì vọng trẻ có những
khả năng vô hạn được. Câu trả lời cho những nghi ngờ đó là "Chính bởi vì trẻ
sơ sinh chưa hề biết gì nên trẻ lại có những khả năng vô cùng lớn”. So với những
loài động vật khác khi mới sinh ra thì trẻ sơ sinh trưởng thành chậm hơn. Trong
một thời gian ngắn khi vừa mới sinh ra
trẻ chỉ có thể khóc và bú sữa. Trong khi đó những loài động vật khác đã có thể
đứng lên và đi lại được. Theo các nhà nghiên cứu động vật học thì sự khác biệt
này sẽ xảy ra trong 10 hoặc 11 tháng đầu đời.
Vậy thì đâu là nguyên nhân dẫn
đến sự khác nhau này? Nguyên nhân đầu tiên đó là xuất phát từ tư thế' đi của
con người là đứng thẳng và đi lại bằng hai chân, khác với những loài động vật khác.
Phải chăng đó là lí do mà thai nhi không thể bám lại lâu trong bụng mẹ.
Chính vì điều đó mà đối với
những loài động vật khác thì ngay từ khi còn là bào thai trong bụng mẹ, chúng
đã có được những khả năng như đi lại và nhiều khả năng khác, ngược lại thì trẻ sơ
sinh lại được sinh ra trong trạng thái gần như là không hề biết gì.
Nói một cách khác thì những
loài động vật khi vừa mới sinh ra trí não đã được hoàn thiện nhiều, ngược lại
trí não của trẻ sơ sinh khi vừa mới sinh ra không khác gì một trang giấy trắng.
Để tạo ra tính cách tốt và
trí tuệ thông minh cho trẻ thì cha mẹ phải kích thích thật nhiều cho trẻ ờ
chính giai đoạn mà não của trẻ đang có khả năng vô hạn này, còn nếu cha mẹ chẳng
làm gì cứ để mặc trẻ lớn lên thì khả năng vô hạn của trẻ cũng sẽ mãi không bao
giờ được phát triển.
Một bộ não thông minh tùy
thuộc nào khả năng liên kết và giao tiếp giữa các tế' bào não với nhau. Vậy sự
liên kết giữa các tế' bào não này được quyết định đến khi trẻ mây tuổi? Nghiên
cứu gần đây nhất cho thấy điều đó được quyết định trong giai đoạn trẻ từ 0 đến
3 tuổi. Bộ não của con người có khoảng
14 tỉ tế' bào não, khi đứa trẻ vừa mới được sinh ra thì bộ não vẫn giống như một
trang giấy trắng và các tế bào não hầu như chưa hề có sự liên kết với nhau. Lúc
này, tế bào trong não chỉ là những cá thể đứng riêng rẽ và không hề có hoạt động
gì.
Nếu soi não dưới kính hiển vi
thì ta sẽ nhận thấy rằng từ khi trẻ sinh ra, cùng với những hiểu biết được tích
lũy dần theo thời gian các tế bào não sẽ liên kết lại với nhau, và số lượng những
mối liên kết giống như cầu nối giữa các tế bào náo cũng tăng lên theo. Có nghĩa
là càng có nhiều tế bào tham gia vào sự liên kết, giao tiếp, đan xen với nhau thì
càng chứng tỏ bộ não xử lí tốt và xử lí được nhiều thông tin từ bên ngoài vào.
Nếu ta ví von sự giao tiếp giữa các tế' bào não với nhau giống như sự giao tiếp
giữa những tụ bán dẫn trong một chiếc máy vi tính thì nếu để từng
tụ bán dẫn riêng biệt, chúng chẳng có tác dụng gì, nhưng nếu chúng
tạo thành đường truyền kết nối với
nhau thì chúng sẽ có chức năng xử lí như là chiếc máy tính điện tử.
Nếu ví bộ não như là chiếc
máy vi tính xử lí thông tin thì thời điểm mà đường truyền kết nối giữa những tụ
bán dẫn trong máy vi tính này đạt được tốc độ nhanh nhất cũng tương ứng với bộ
não của trẻ ở giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi. Thực tế cho thấy khoảng 70-80% khả năng
kết nối giữa các tế bào não được hoàn thiện khi trẻ lên 3 tuổi. Cùng với đường
truyền liên kết trong não tăng dần thì trọng lượng của bộ não cũng tăng lên.
Chính vì thế mà sau khi sinh được 6 tháng, trọng lượng bộ não của trẻ sẽ tăng lên
gấp đôi lúc mới sinh, và khi được 3 tuổi thì trọng lượng ấy đã bằng 80% trọng lượng
bộ não của người lớn.
Đương nhiên là qua 3 tuổi
thì không có nghĩa là não của trẻ sẽ không phát triển nữa. Nhưng từ 4 tuổi trở
đi, đường truyền kết nối trong não lại được hình thành ở bộ phận khác của não,
đó là ở thùy trước của não. Còn trước 3 tuổi thì đường truyền kết nối trong não
được hình thành ở não sau. Sự khác nhau giữa việc hình thành đường kết nối giữa
các tế bào não ở giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi và sau 3 tuổi có thể được hình dung
dễ dàng như sau: Ở giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, sự hình thành này giống như là ổ
cứng của một chiếc máy vi tính, nghĩa là nó là bộ phận cốt lõi, quan trọng nhất;
còn sự hình thành ở giai đoạn sau 3 tuổi thì giống như phần mềm của chiếc máy
vi tính, nghĩa là nó chỉ là bộ phận chỉ ra cách sử dụng cho chiếc máy tính mà thôi.
Những yếu tố được kích thích
từ bên ngoài vào trong não sẽ được mã hóa nguyên mảng và lưu giữ trong não, bộ
phận quan trọng nhất và cơ bản nhất để xử lí những thông tin này đều được hình
thành khi trẻ ở giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, còn việc sử dụng những chức năng được
hình thành ở giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi như tư duy, ý chí, sáng tạo, thao tác
như thế' nào thì lại là từ 3 tuổi trở đi.
Chính vì thế, nếu như trước
3 tuổi mà bộ não của trẻ không được rèn luyện để giống như một ổ cứng của
máy tính thì sau 3 tuổi nó sẽ chỉ như những phần mềm mà dù có rèn luyện
bao nhiêu cũng không thay đổi được nhiều. Đọc đến đây chắc các bạn đã hiểu lí
do vì sao chúng ta cần phải giáo dục trẻ từ sớm để phát triển khả năng trí tuệ
của trẻ.
Bài viết tham khảo từ cuốn sách “ Chờ đến mẫu
giáo thì đã muộn”